AVRUPA VE İSPANYA DA ÖZEL EĞİTİM
15.0.2014/28.0.2014 tarihleri arasında İspanya’nın Andalucia
Eyaleti Sevilla kentinde Özel Eğitimde Tanılama ve Eğitim süreçlerini
öğrenmek için incelemelerde bulunduk. Bu geziden edindiğim bilgileri,
gözlemleri sizlerle paylaşmak için bu yazıyı kaleme aldım. Bu yazıda öncelikle
İspanya ve Sevilla’daki eğitim sistemini anlatacağım sonra da özel eğitim ile
ilgileri işleyişi anlatacağım.
EĞİTİME GENEL BAKIŞ
İspanya da öğretmen olmak için 4 yıllık
lisans eğitimini tamamlıyor, devlette
öğretmen olarak görev almak için sınava giriyorsun. Bu sınavda başarılı olunca
ataman yapılıyor. 2 yıl boyunca stajyer öğretmen olarak çalışıyorsun.2 yıl
sonra yeterlilik sınavına giriyorsun bu sınavda başarılı olursan stajyerliğin
kalkıyor ve öğretmen oluyorsun, başarılı olamazsan yeterli bulunmadığın için
öğretmenlik yapamıyorsun. Sevilla kentinin köyleri, kasabalarını da katarsak üç
milyon nüfus var ve iki tane özel okul var. Bu yüzden öğretmenlerin
çalışabileceği tek yer devlet okulları oluyor. Burada özel Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezleri bulunmuyor, böyle bir iş sektörü yok. Tüm eğitimler
devlet okullarında yapılıyor. Buradaki okullarda mutlaka en az bir tane Özel
Eğitim Öğretmeni bulunmak zorunda. Alan değişikliği yapılmıyor bu ülkede.
ÖZEL EĞİTİMDE TANILAMA VE EĞİTİM SÜREÇLERİ
Baktığımız zaman prosedür olarak bizim
ülkemizle aynı gibi görünse de uygulamanın farklı olduğunu görebiliyorsunuz.
Sevilla da da bizde olduğu gibi Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM) gibi bir
kurum var. Yalnız burada RAM bir tane değil. Okulları bölgelere ayırmışlar, her
dört veya beş okula bir RAM düşüyor. Her RAM kendi alanındaki okullardan
sorumlu. RAM çalışanları sorumlu oldukları okullara her hafta geziler
düzenliyor, oradaki öğretmenler ile toplantılar yapıyor, eğitimler veriliyor,
okullarda önleyici hizmetler veriliyor. Sınıfında engelli öğrencisi olan
öğretmen Ram çalışanları ile öğrencinin durumunu paylaşıyor. RAM çalışanları
öğrenciyi okul ortamında, sınıf ortamında gözlemliyor, testleri yapılıyor, aile
okula çağrılıyor. Aile, okul, RAM, öğretmen hep beraber çocuğun durumunu
konuşup çocuk için en uygun eğitime karar veriyorlar. Çocuğa uygun eğitim
planlaması yapıldıktan sonra çocuk bu doğrultuda yönlendiriliyor.
Eğer çocuk çok ağır düzeyde ise özel eğitim
okullarına yönlendiriliyor, orta ve hafif düzeyde ise normal okullarda Kaynaştırma Eğitimine devam ediyor. Okullarda
Destek Eğitim Odaları bulunuyor. Çocuklara ihtiyaç duydukları dersler bu
odalarda özel eğitim öğretmenleri tarafından verilmekte, diğer derslerde kendi
sınıflarında devam ediyorlar. Gerekiyorsa kendi sınıfındaki derslerde öğrenci
için ‘’MONİTÖR’’ dedikleri
yardımcı eleman da öğrenci ile birlikte derse giriyor. Bu tüm engel grupları
için böyle. Müfredat sık sürelerle değişmiyor öğretmenler genel müfredatı özel
eğitim gerektiren öğrenci için düzenliyor ve BEP’lerini hazırlıyorlar. Öğrenci
eğitim hayatını bu şekilde tamamlıyor.
Hemen aklımıza şu soru gelebilir. ‘’Sınıf
öğretmenlerinin sınıflarında engelli bir öğrenci olmasına bakış açısı nasıl?’’ Bu
soruyu bizzat kendim sordum ve aldığım cevabı kelimesi kelimesine sizlere
aktarıyorum.
‘’Burada öğretmenler mesleğe başlarken sınıflarında
böyle bir öğrenci olabileceğini bilirler ve bunu kabul ederek başlarlar.Bu
yüzden istememe, ret etme, ilgilenmeme, sınıfına almama gibi bir şansları yok. Onlar
şunu yaparlar bu konularda hizmet içi eğitim alırlar, özel eğitim öğretmenleri
ile iş birliği yaparlar ve kendilerini bu alanda yetiştirmeye çalışırlar.’’ Evet
kelimesi kelimesine bu cevabı aldım ve öğretmenlerin gerçekten bunu
yaptıklarına şahit oldum. Başka söze sanırım gerek yok. Bakış açılarımız ne
kadar farklı değil mi?
Şimdi Özel Eğitim Okullarını
İnceleyelim.
DİRECTORA MERCEDES
SANROMA
Burası otuziki yıllık geçmişi olan bir okul.
Okul müdüresi otuz yıldır bu okulda
görev yapmakta. Daha önce ki yıllarda
öğretmen olarak çalışmış son yıllarda müdür olarak görevine devam etmekte.
Bu okulda ağır düzeyde zihin engele sahip
olan çocuklar ve zihin engelinin yanında bir engeli daha olan çocuklar eğitim
almaktalar. Her sınıfta bir öğretmen ve Monitör bulunmakta. Ayrıca okulda bir
doktor, fizyoterapist, hemşire, psikolog ve yardımcı çalışanlar bulunmakta.
Öğrencileri öncelikle günlük yaşama adapte etmeye çalışıyorlar.
Burada bedensel engelli çocuklar asla
kucakta taşınmıyor. Çocuğun vücuduna aparat takılıyor ve vinç sistemi ile çocuk
hareket ettiriliyor.
Bu sistem sınıfta
da var. Bu sınıfta havuzlar var ve çocuklara havuzda fizik tedavi uygulanıyor.Çocuğun
vücuduna aparat takılıyor, duşu aldırılıyor ve havuza taşınıyor seansı bitince
aynı şekilde havuzdan çıkarılıp duşu aldırılıyor ve sınıftan araba ile
çıkarılıyor.
Burada
çocuğun üstü değiştiriliyor ve duş aldırılıp taşıma aparatları takılıyor ve
havuza alınıyor.
Tuvaletler
OKUL
İÇİ DÜZENLEMELER
Her
odada odanın kime ait olduğunu gösteren resimler ve yazılar var. Çocuk bu
resimlere bakarak gitmek istediği kişinin odasına gidebiliyor.
Ellerini
kullanamayan öğrencilerin bilgisayar kullanmaları için tasarlanan mause…
SERVİSLER
Servisler tamamen bu öğrenciler için tasarlanmış. Bu öğrencilerden başkaları kullanamıyor.
VİRGEN MACARENA OKULU
Bu okul bizim
Eğitim Uygulama Okullarımız konumunda bir okul. Burada da öğretilebilir düzeyde
öğrenciler ve aynı zamanda bedensel engeli bulunan öğrenciler gelmekte. Bu
okulda da özel eğitim öğretmenleri yanında, fizyoterapistler, doktor, psikolog
ve branş dersleri için branş öğretmenleri bulunmakta. Aynı zamanda konuşma
terapileri de yapılmakta. Öğrencilerin becerilerine göre atölye dersleri
oluyor. Bedensel engelli öğrenciler fizyoterapistler eşliğinde fizik tedavi
alıyorlar.
Okulun Genel Görüntüsü
Konuşma Terapisi Sınıfından Kareler
Fizik Tedavi Bölümünden Kareler
Okuldaki Atölyelerden Kareler
Ağaç İşleri Atölyesi
Mutfaktan Kareler
SON SÖZ
Gidip gördüğünüz zaman şunun farkına
varıyorsunuz. Aramızda büyük farklar var, hem işleyiş, hem imkanlar olarak hem
de insanların ve hükümetin Özel Eğitime bakış açısı olarak.Ayrıca mayıs ayında bir grup arkadaşımızda Almanya da incelemelerde bulundu onlarla görüştüğümüzde sistemin aynı olduğu ve işleyişinde de bir sıkıntı olmadığını söylediler.